توضیحات ستایش پایه هشتم

ستایش هشتم

قالب شعر مثنوی است.

بیت 1 - خداوند به انسان توانایی سخن گفتن داد تا با زبانش بادیگران ارتباط برقرار کند.

بیت 1 تا 4 به آیات سوره ی الرّحمان اشاره دارد.

الرّحمان ،علّم القرآن، خلق الانسان ،علّمه البیان / بیت سه جمله است.

بیت 2 - به ترتیب صفات خداوند را بیان کرده است.

رحمان، معین، کریم :بخشنده ، بزرگوار ، جوانمرد،غفور، توّاب: بسیار توبه پذیرنده

بیت 3 - پرستار : در اینجا به معنی به جا آورنده و انجام دهنده است / پرستار :پرستنده ، مطیع

همه ی موجودات عالم فرمان خداوند را به جا می آورند.

بیت 4 - اقبال و خوشبختی / تشبیه خوشبختی به تاج پادشاهی

مراعات نظیر در کلمات : تاج ، سر / تخت ، تاج

اراده ی خداوند است که یکی را خوشبخت می کند و دیگری را از اوج قدرت و توانایی به زیر می کشد. اشاره به آیه ی 25 سوره ی آل عمران : تؤتی الملک من تشاء و تنزع الملک من تشاء ( پادشاهی را به هر که خواهی می بخشی و پادشاهی را از هر که خواهی می گیری)

در مصرا ع اوّل یکی مضاف الیه است ( بر سر یکی ) و در مصراع دوم مفعول

بیت 5 - اشاره به داستان حضرت ابراهیم و نجات او از آتش نمرود ( آیه 68 سوره انبیا )

اشاره به داستان حضرت موسی و گذشتن از آب نیل و داستان غرق شدن فرعونیان که مستقیماٌ وارد جهنّم شدند.

بر آتش بردن کنایه از به جهنم رساندن است.

آب و آتش تضاد است.

بیت 6 - بزرگی زسر نهادن کنایه از فروتنی و تواضع کردن است.

تکرار زیبا در کلمه بزرگ و در معانی مختلف.

بزرگان به درگاه بزرگی و جلال خداوند غرور و تکبّر را از سر بیرون کرده اند و در برابرش سر تعظیم را فرود آورده اند.

بر در گاه لطف و .....

در نثر قدیم گاهی متمم در بین دو حرف اضافه قرار می گرفت که حرف اضافه ی دوم معنی به جمله می افزاید / به دریا در منافع بی شمار است : در دریا ......

بیت 7 - متّفق : هم صدا /کنه : ذات وجودی، اصل و حقیقت

همه ی دنیا و موجودات آن بر خداوندی خداوند معترف و هم صدا و هم عقیده هستند.کسی نیست که بتواند ماهیت ذات خداوندی را دریابد / فرو ماندن : کنایه از ناتوان شدن

بیت 8 - جلال : شکوه و بزرگی/ صفات جلالیه خداوند که بر قدرت و توانایی و قهر وغضب خداوند تکیه دارد.

جمال : زیبایی، صفات جمالیه خداوند که بر لطف و مهربانی خداوند تکیه دارد.

انسان قادر نیست صفات جمال و جلال خداوند را درک کند و به شناخت واقعی خداوند دست یابد.

بیت 9 - آیینه ی دل : تشبیه دل به آینه (اضافه تشبیهی)

اگر به دلت خوب بنگری به تدریج درونت را صفا خواهی داد و خداوند را در دلت خواهی یافت.

بیت 10 - مُحال : ناممکن / مَحال : جمع محل ، مکان ها / مِحال : حیله ها و فریب ها

سعدی ، اگر می خواهی راه خدا شناسی و عرفان را بیاموزی غیر ممکن است که به جز پیروی از رفتار حضرت محمد(ص) این راه را طی کنی.

معنی ابیات

1-به نام خدایی که جان در وجود موجودات قرار داد و به زبان قدرت سخن گفتن داد

2-خداوند بخشنده یاریگر خداوند بخشاینده ای که از خطای بندگان می گذرد و

عذرخواهی آنها را قبول می کند

3-همه چیز و همه کس از جمله انسان و پرندگان و مورچه و مگس فرمان بردار دستور او هستند.

4-خدا گاهی تاج خوشبختی بر سر کسی می گذارد و گاهی کسی را از تخت قدرت به خاک می رساند.

5-اتش نمرود را برای ابراهیم به گلستان تبدیل می کند و گروهی را از آب دریای نیل به سمت آتش می برد

6-بزرگان و قدرتمندان در برابر درگاه لطف و بزرگی خدا ،بزرگیشان را از یاد می برند

و فروتنی می کنند.

7-همه جهانیان نسبت به خداوندی او یک نظر هستند وبه آن اعتراف می کنند.و همگی از درک چیستی و حقیقت ذات او ناتوان هستند.

8-بشر نتوانست به کل بزرگی خداوند پی ببرد و چشم نتوانست همه زیبایی او را ببیند

9-اگر در مورد دل مانند آیینه بیندیشی به تدریج صفا و پاکی دل به دست می آوری

10-ای سعدی غیر ممکن است کسی از راهی به جز پیروی از محمد مصطفی به پاکی دل دست یابد