درس دهم فارسی هشتم :قلم سحرآمیز-دو نامه

معنی واژگان و آرایه های درس 9 قلم سحر آمیز و دو نامه

قلم سحر آمیز

سرداران : فرماندهان دلیرانه: شجاعانه میshy;لغزید: سُر میshy;خورد

1- ای هُدهُدِ صبا! به صبا میshy;فرستمت بنگر که از کُجا به کجا میshy;فرستمت

هدهد: پرنده ی شانه به سر صبا: باد صبحگاهی سبا : نام سرزمینی است

هدهد صبا: اضافshy;ی تشبیهی بین صبا و سبا آرایه ی جناس هست

این بیت تلمیح دارد:1-به داستان حضرت سلیمان(ع) 2-به آیه ی اذهب بکتابنا هذا(سوره ی نمل)

معنی : ای پیامshy; آور صبحگاهی! تو را به سرزمین سبا میshy;فرستم. نگاه کن که تو را به کجا می shy;فرستم؟!

2-حیف است طایری چو تو در خاکدان غم زین جا به آشیانِ وفا میshy; فرستمت

حیف: ستم، ظلم طایر: پرنده خاکدان غم: زمین غم shy;آلود

معنی: ستم زیادی است که پرندهshy; ایمانند تو در این زمین غمshy; آلود گرفتار باشد. از اینshy;جا تو را به آشیانهshy; ی مهربانی و محبّت

می shy;فرستم.

دونامه

بیدادگری: ظلم نیرنگ: حیله تقلید: پیروی

فتوا: دستور دینی تحریم: حرام شمردن، حرام دانستن الیوم: امروز ، هم اکنون

استعمال: استفاده در حکم: مانند محاربه: جنگ

تنگنا: محدودیّت توطئه: حیله ، مقدمه چینی برای رسیدن به امری

استعمار = آبادانی خواستن ، در مفهوم سیاسی به معنی تسلط کشور قدرتمند بر کشور ضعیف تر برای غارت منابع آن کشور است / استعمال = ستفاده کردن ، به کار بردن

/ تنگنا = سختی ،دشواری

/ توطئه = نقشه کشیدن برای نابودی کسی یا چیزی

/ خاکدان = محل ریختن خاک روبه ، در اینجا مقصود از این جهان است

/ سبا = نام سرزمینی در عربستان که ملکه ای قدرتمند به نام بلقیس داشت

/ سحر آمیز = فریبنده ، آمیخته به جادو

/ صبا = باد خنکی که از شمال شرقی می وزد

/ طایر = پرنده ، پرواز کننده

/ محاربه = با یکدیگر جنگیدن

/ مرجع تقلید = مجتهدی که در مسائل دینی از او پیروی کنند

/ منزلت = شان ، درجه ، مقام

/ نیرنگ = سحر ، جادو

/ هد هد = شانه بسر ، یکی از پرندگان حضرت سلیمان .

خود ارزیابی

١ . سیّدجمال الدّین اسدآبادی در چه زمینه هایی استعداد داشت؟

آگاهی به امور سیاسی و اجتماعی زمان خود ، آگاه در علوم دینی و مسلط به زیان های فارسی, ، عربی ، انگلیسی و فرانسوی

٢ . چه رابطه ای بین شعر حافظ و نقّاشی کمال الدّین بهزاد بود؟

هم نقاشی که پرواز مرغی رو به آسمان بود و هم مضمون شعر حافظ هردو آینده ی روشن و رشد و تعالی را نشان می داند

٣ . چرا روحانیّت و چهره های علمی فرهنگی تأثیر بیشتری در جامعه دارند؟

چون این افراد در علوم دینی و سایر علوم صاحب نظر هستند و در میان مردم شناخته شده اند و مردم به گفته های این افراد اعتماد دارند به همین دلیل تاثر بیشتری بر اقشار مختلف جامعه دارند

دانش ادبی: جناس

به این واژ ه ها توجه کنید:
<< صبا و سبا >> ، << آرام، رام >>
در این کلمات، حروف مشترکی دیده می شوند که از یک جنس هستند، به این گونه واژه ها
که شعر و نثر را زیباتر و خوش آهنگ تر می کنند، <<جناس >> می گویند.
به نمونه های زیر توجه کنید و جناس ها را بیابید.
ای نام تو بهترین سرآغاز بی نام تو نامه کی کنم باز؟
شرف مرد به جود است و کرامت به سجود هر که این هر دو ندارد عدمش به ز وجود

فعالیت های نوشتاری

1-در متن درس، دو واژه بیابید که شکل نوشتاری و گفتاری آنها مانند <<شنبه >> متفاوت باشد.

2-در هر یک از جمله های زیر، گروه اسمی و وابسته های آن را مشخّص کنید.

شعر زیبا، هم در گزینش لفظ و هم در بیان معنا توجه مخاطب را برمی انگیزد

میرزای بزرگ، مرجع شجاع، فتوای تاریخی را نوشت

3-در نمونه های زیر، جناس ها را بیابید.

الهی، چون تو حاضری، چه جویمو چون تو ناظری، چه گویم؟ )علّامه حسن زاده آملی(

سرو چمانمن چرا میل چمننمی کند همدم گل نمی شود، یاد سمن نمی کند )حافظ(

نه هر چه به قامتمهتر، به قیمتبهتر. )گلستان سعدی(